Alt modaliteler
Görsel, işitsel ve dokunsal temsil sistemleri(tat ve koku da dahil olmak üzere) içsel deneyimlerimizi oluşturur.
Duyularımızla dış dünyada yapabileceğimiz ayrımları iç dünyamızda da yapabiliriz. Örneğin hayal dünyamızda renkleri görürüz, mesafeyi algılarız ve farklı sesler işitiriz. NLP içerisinde bu ayırımlara alt-modaliteler denir. Bunlar duyuların inşa bloklarıdır ve her resim, ses veya duygunun nasıl oluştuğunu gösterirler.
| Görsel | İşitsel | Dokunsal |
| • İlgili (olayları kendi gözleriyle
gördüğü gibi) • İlgisiz (kendini de olayları da sinemada izler gibi) • Renkli veya siyah beyaz • Biçimlendirilmiş veya biçimlendirilmemiş • Yer • Uzak mesafe • Parlaklık • Zıtlık • Net veya bulanık • Hareketli veya hareketsiz • Hız • Büyüklük |
• Stereo veya mono
• Vurgu • Sesin yüksekliği • Sesin yeri • Sözcükler veya sesler • Ton • Tını • Uzak mesafe • Sürekli ve süreksiz • Hız • Net veya boğuk |
• Yer
• Yoğunluk • Sert veya yumuşak • Büyüklük • Doku • Ağırlık • Sıcaklık • Biçim • Süre |
Sık kullanılan bazı alt-modalite ayırımları şunlardır:
Her an değiştirebileceğimiz için alt-modalite öznel deneyimlerimiz ve iç dünyamız üzerinde denetim kurmamıza yardımcı olur.
En etkili durumlarımızla ilgili alt-modalite tanımayı ve bunları daha az etkili olduğumuz alanlara aktarmayı öğrenebiliriz.
Örneğin etkili olduğunuz bir duruma geçin ve hangi alt-biçemleri kullandığınızı belirleyin. Sonra daha az etkili olduğunuz bir duruma geçin ve alt-modelleri kaydedin. Mutlaka farklıdırlar! Daha az etkili olduğunuz durumlar için çok etkili olduğunuz durumların alt-modalitelerini kullanacak şekilde iç deneyimi değiştirin. Farkı göreceksiniz!
Bazı alt-modalitelerin özellikle güçlü bir etkisi vardır. Bunlara kritik alt-modaliteler denir. Motivasyon, doruk performans, etkili iletişim, vs. açısından bu güçlü durumlara girebilmek için kritik alt-modelleri tanımak yararlıdır.
