Karadeniz Bölgesi
Safranbolu Evleri
Adını yörede yetiştirilen safran bitkisinden alan Safranbolu, Osmanlı-Türk mimarisinin birbirinden güzel örnekleriyle tanınıyor. UNESCO tarafından uluslararası bir kültür merkezi olarak adlandırılmış olan Safranbolu, çarpıcı yapı tarzlarıyla Türkiye’nin eşsiz güzellikteki geleneksel eski evlerine sahip. Evlerin en önemlileri; Kaymakamlar Evi, Aygıroğlu Evi ve restore edildikten sonra otel olarak kullanılan Asmazlar Havuzlu Konak. Cinci Hanı ve 17. yüzyıl hamamı, 18. Yüzyıl İzzet Mehmet Paşa Camii ve Kütüphanesi ve 17. yüzyıl’a uzanan Köprülü Camii de görülmesi gereken yerler arasında.
Safranbolu-Karabük.
Kral Mezarları
Kral Mezarları, Harşena Dağı’nın güneye bakan eteklerindeki kalker kayalara oyularak yapılmış. Ünlü coğrafya bilgini Strabon bu mezarların Pontus krallarına ait olduğunu belirtmekte. Bu mezarlardan Yeşilırmak vadisinde irili ufaklı on sekiz tane bulunduğundan, bölge Krallar Vadisi olarak da biliniyor. Kral Kaya Mezarları’nın en büyüğü, galeri ve merdivenlerle çıkılan, batı yönündeki en son mezar. Bu mağaranın yüksekliği 15, genişliği 8, derinliği ise 6 metre.
Amasya.
Bolaman Kalesi (Bolaman Konağı) 
Yapı iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Kalenin içinde bazilika planlı küçük bir şapel bulunuyor. İç kale üzerine 18. yüzyılda ahşap bir konak yapılmış. Kademoğlu Konağı olarak bilinen bu ev, Karadeniz Bölgesi’nin en önemli konaklarından biri.
Fatsa’ya 10 km. uzaklıkta.
Sümela Manastırı
Sümela, vadi tabanından 250 m. yükseklikte, duvar gibi dik bir yamacın ortasındaki bir mağaraya inşa edilmiş. Zigzaglar çizilerek yapılan zorlu bir tırmanıştan sonra ulaşılan noktadaki muhteşem manzara, bütün zahmete değecek nitelikte. Manastırın ilk kuruluşuna dair muhtelif rivayetler var. Bunlardan en yaygın olanı: Atinalı Keşiş Barnabas ile yeğeni Sophrenios’un kilisenin ilk temelini attığı şeklinde. Kora dağlarının en dik yamacına çıkan keşişler, tepesinden su damlayan bir mağara bulunca, manastırı burada ilk önce iki oda olarak kurmuşlar (M.S. 385). İki keşişin kurdukları iki odalı manastır, keşişlerin ölümünden sonra (412 yılı dolayları) hem katolik, hem de ortodoks mezheplerinden olan Hristiyanlarca kutsal bir tapınak olarak kabul edilmiş. Karadeniz bölgesinin en eski Hristiyan tapınağı olan Sümela Manastırı’nın çeşitli devirlerde yapılan duvar ve tavan süslemeleri görülmeye değer güzellikte.
Maçka’nın 17 km. güneyinde, Meryem Ana Deresi vadisinde bulunuyor.
Ayasofya Müzesi
Onüçüncü yüzyılda Kral Manuel I tarafından yaptırılan kilisenin yapımında Selçuklu taş işçileri de çalışmış. Kuzeydeki dört sütunlu ve üç apsisli şapel yapıdan daha eski. Trabzon Ayasofyası bölgenin son Bizans devri yapılarının en önemlilerinden. Kilisede; Adem ile Havva’nın cennetten kovulmaları, tahta oturmuş Meryem, Hz. İsa’nın göğe çıkışı, doğumu, mucizeleri, son akşam yemeği ile cehenneme inişi, vaftiz, İncil yazarlarının sembolleri gibi tasvirler, ayrıca tek başlı kartal, hayali yaratıklar geometrik bitkisel süslemeler ve kuş figürleri bulunuyor. Yapı, çok iyi bir taş işçiliğine sahip. Taş süsleme ve fresk bakımından da çok zengin.
1670 yılına kadar kilise olarak kaldıktan sonra, Osmanlılar tarafından camiye dönüştürülmüş.1964 yılından beri müze olarak kullanılıyor.
Trabzon’un 2 km. batısında bulunuyor.
Vazelon Manastırı
Manastırın kesin kuruluş tarihi bilinmiyor. Kimi araştırmacılar manastırın M.S. 270-317 yılları arasında kurulmuş olabileceğini tahmin ediyor. İmparator Justinianus tarafından 565 yılında onarılan manastır, zamanımıza kadar birçok tamir ve tadilat görmüş. Vazelon Manastırı, 13. yüzyıldan sonra Maçka’nın dini, kültürel ve ekonomik yapısında etkili olmuş. Sümela Manastırı’nın da, yörenin en zengin manastırı olan Vazelon Manastırı’nın gelirleri ile yaptırıldığı söylenir. Üç nefli kilisenin kuzey dış duvarlarında yer alan cennet, cehennem ve son hüküm tasvirlerinin konu edildiği freskler, canlılık ve güzelliklerini halen korumakta. Yahya Peygembere adanan manastır 1923 yılında terkedilmiş.
Maçka’ya 14 km. uzaklıkta yer alıyor.
Kızlar Manastırı (Panagia Theoskepastos)
14. yüzyılda, III.Alexios (1349-1390) döneminde, Boztepe’nin güney yamaçlarındaki bir kaya kilisesi etrafına kurulan manastır 19. yüzyılda genişletilmiş. Theoskepastos sözcüğü “Tanrı tarafından örtülmüş ve korunmuş” anlamına geliyor. Bu manastır da birçok Trabzon manastırında olduğu gibi bir kaya şapelinin etrafında inşa edilmiş. Günümüzde geniş kütlesi ile ayakta kalabilmiş ender yapılardan biri.
Boztepe’ye çıkan yol üzerinde. (Trabzon)
Peristera Manastırı (Kuştul Manastırı)
Sümela Manastırı’nın küçüğü. 300 metrelik dik bir kaya kütlesinin üzerine kurulu olan manastırın içinde külliyesi de bulunuyor. 1906 yılındaki yangından sonra onarım gören yapı Karadeniz’in önemli kartal yuvalarından biri. Manastır bugün terkedilmiş durumda.
Trabzon-Maçka yolunun 22 km. sinde Şahinkaya yol ayrımından 14 km. daha gidiliyor.
St. Anna/Küçük Ayvasıl Kilisesi
Trabzon’da ayakta kalan en eski kilise yapısı. 7. yüzyılda inşa edilmiş, 9. yüzyılda onarımdan geçmiş. Üç apsisli, bazilika planlı, küçük boyutlu bir kilise. İç duvarındaki fresklerin büyük bölümü tahrip olmuş. Güneydeki giriş kapısının üzerinde Roma dönemine, I. Basil zamanına ait 884-885 tarihli onarım kitabesi bulunuyor.
Trabzon’da Maraş Caddesi üzerinde.
St. Eugeneus Kilisesi -Yeni Cuma Camii
13. ve 14. yüzyıla tarihlendirilen kilise, Bizans döneminde Trabzon kentinin koruyucu azizi olduğuna inanılan St. Eugenios’a atfen yapılmış. Haç planlı olan yapının doğudaki apsislerinden ortadaki dıştan beş köşeli ve üzerinde kartal ve güvercin tasvirleri bulunuyor. Fetihten sonra camiye dönüştürülerek, giriş mekanı ve minare ilave edilmiş.
Cuma Mahallesinde.
Santa Kiliseleri Grubu (Dumanlı)
Buradaki mahallelerden; Terzil’de St. Theodor Kilisesi, Binatlı’da İlyas Peygamber Kilisesi, İşhan’da St. Kiryaki Kilisesi ve İşhan Piştoflu’da St. Christopher Kilisesi, Çakallı’da Çakallı Kilisesi, Çinganlı’da St. Konstantinos ve St. Petros Kiliseleri önemli olanları.
Bu kiliselerin 1860-1870’lerde yapıldığı sanılıyor. Özgün kapı, pencere çerçeveleri, kabartma haçları ve çan kuleleri ile ilgi çekici yapılar.
Dumanlı, Gümüşhane’ye 45-50 km. uzaklıkta bulunuyor.
Zilkale
Fırtına Vadisi’ndeki Zilkale, bölgenin en dikkate değer tarihi eserlerinden biri. Kalenin üzerinde inşa edildiği sarp kaya kütlesi, denizden 750 metre, dere yatağından ise yaklaşık 100 metre yükseklikte. Kale, dış surlar, orta surlar ve iç kaleden meydana geliyor. Orta kale içerisinde üç önemli yapı mevcut. Bunlar muhafız binası, şapel ve başkule. Kalenin 14.- 15. yüzyıllara ait olduğu tahmin ediliyor.
İlçe merkezinin 15 km. güneyinde, Fırtına Deresinin batı yamaçları üzerinde kurulmuş.
Şimşirli Camii
Derin bir vadiye bakan cami, Karadeniz yöresinin ahşap camilerinin en güzel örneklerinden.
1849’da bütünüyle kestane ağacından inşa edilen yapının iki katlı iç mekanı inanılmaz bir ahşap işçiliğine sahip.
Şimşirli Köyü. İkizdere
Öşkvank
Asıl adı Oşki olan Öşkvank bir Gürcü kilisesi. 973 yılında yapılan kilise Artvin rönesansının son büyük başyapıtı sayılıyor. Manzara büyüleyici.
Yusufeli-Erzurum yolunda Tortum Gölü’nü 1 km geçince, Öşkvank levhasında sonra 7 km.
Dört Kilise
Çevresindeki yapı kalıntıları ile bir manastır kompleksine ait olduğu anlaşılıyor. Katedral boyutlarında, sade bir yapı. Batı Gürcistan hükümdarı David Magostar tarafından yapılmış. Portresi doğu cephesindeki pencerenin içinde yer alıyor.
Yusufeli –İspir yolu 7. km’de Tekkale köyü içinden işaretli yol ayrımından ulaşılıyor.
İşhan Kilisesi / Işhan Church
1008 yılında yapılan kilise, 1549 yılında Osmanlılar tarafından camiye çevrilmiş. Pencere kenarlarındaki süslemeler arasında yer alan ejderha ile aslanın boğuşmasını tasvir eden kabartma ilginç. Konik bir yapıya sahip olan kilise orijinal halini korumakta.
Yusufeli ilçesinin 11 km. doğusunda, Dağyolu (İşhan) köyünde.
