ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Zehirlenme nedir?
Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır.
Vücuda dışarıdan giren bazı yabancı maddeler, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden zehirli (toksik) olarak kabul edilirler.
Zehirlenmelerin:
- Yüzde 90’ı evlerde olmaktadır.
- Yüzde 60’ı 5 yaş altı çocuklardır.
- Bu çocukların yüzde 5’i hayatlarını kaybetmektedir.
- 18 yaş üstündekilerde ölüm oranı daha yüksektir.
Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir?
Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal
Sinir sistemi bozuklukları: Bilinç kaybı, havale, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk
Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması.
Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması.
Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir?
Zehirlenme yolları 3 grupta toplanır.
Sindirim yoluyla: En sık rastlanan zehirlenme yoludur. Sindirim yoluyla alınan zehirler genellikle ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkoldür.
Solunum yoluyla: Zehirli maddenin solunum yolu ile alınmasıyla oluşur. Genellikle karbonmonoksit (tüp kaçakları, şofben, bütan gaz sobaları), lağım çukuru veya kayalarda biriken karbondioksit, havuz hijyeninde kullanılan klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri gibi maddeler ile oluşur.
Cilt yoluyla: Zehirli madde vücuda direk deri aracılığı ile girer. Bu yolla olan zehirlenmeler böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları, saç boyaları, zirai ilaçlar gibi zehirli maddelerin deriden emilmesi ile oluşur.
Sindirim yoluyla zehirlenmede ilk yardım nasıl olmalıdır?
- Bilinç kontrolü yapılır,
- Ağız zehirli madde ile temas etmişse su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır,
- Yaşam bulguları değerlendirilir; solunum ve kalp durmuşsa Temel Yaşam Desteği’ne başlanır.
- Kusma, bulantı, ishal gibi belirtiler değerlendirilir,
- Kusturulmaya çalışılmaz, özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz,
- Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir,
- Üstü örtülür,
- Tıbbi yardım istenir (Ambulans Tel: 112),
- Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir;
– Zehirli maddenin türü nedir?
– İlaç ya da uyuşturucu alıyor mu?
– Hasta saat kaçta bulundu?
– Evde ne tip ilaçlar var?
Solunum yolu ile zehirlenmelerde hasta temiz havaya çıkarıldıktan sonra yapılacak ilk iş cam ve kapıların açılması ve zehirli ortamın havalandırılmasıdır.
Solunum yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım nasıl olmalıdır?
- Öncelikle zehirli maddenin size zarar vermesini engelleyici önlemleri almalısınız,
- Hasta temiz havaya çıkarılır yada cam ve kapı açılarak ortam havalandırılır,
- Yaşamsal belirtiler değerlendirilir (ABC),
- Yarı oturur pozisyonda tutulur,
- Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir,
- Tıbbi yardım istenir (Ambulans Tel: 112),
- İlk yardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli önlemleri almalıdır,
- Solunum yolunu korumak için maske veya ıslak bez kullanılır,
- Elektrik düğmeleri ve diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları kullanılmaz,
- Yoğun duman varsa hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır,
- Derhal itfaiyeye haber verilir (Tel: 110).
İlk yardımcı kendisini zehirli maddeden korumak için bir bez veya maske kullanmalıdır.
Cilt yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım nasıl olmalıdır?
- Yaşam bulguları değerlendirilir,
- Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir,
- Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır,
- 15-20 dakika boyunca deri bol suyla yıkanmalıdır,
- Tıbbi yardım istenir (Ambulans Tel: 112).
Cilt yolu ile zehirlenmelerde deri 15-20 dakika boyunca bol suyla y›kan›r.
Zehirlenmelerde genel ilk yardım kuralları nelerdir?
- Zehirlenmeye neden olan maddeyi uzaklaştırmak (Kirli madde vücuttan ne kadar çabuk uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir.)
- Hayati fonksiyonların devamının sağlanması
- Sağlık kuruluşuna bildirmek (Ambulans Tel: 112).
- Mümkünse zehirli maddenin örnekleri analiz için hastaneye götürümek.
